Pankreas kistleri ve tümörleri

Pankreas fonksiyonel rezervi %90 civarında olan bir organdır. Bu nedenle neredeyse tamamı hastalıktan ektilense dahi belirti olmayabilir ve bu nedenle teşhis gecikebilir.  Kitle varlığında görülebilecek ek sık belirtiler, kitlenin boyutuna, konumuna ve türüne bağlı olarak değişebilir.  Yaygın belirtiler şunlardır:

Sarılık :

• Genelde pankreasın baş kesiminde yerleşmiş tümörlerin safra kanalını tıkaması nedeniyle olur
• Deri ve gözlerin beyaz kısımlarında sararma şeklinde bulgu verebilir.
• İdrarın koyulaşması ve dışkının renginin açılması şeklinde bulgu verebilir.

Karın ve Sırt Ağrısı:

• Pankreasın arkasında bulunan zengin sinir liflerinin baskıya uğraması ile olur
• Üst karında veya sırtın orta kısmında sürekli ağrı şeklinde bulgu verebilir.
• Ağrı genellikle yatarken veya yemek yedikten sonra artar.

Kilo Kaybı:

• Açıklanamayan ani kilo kaybı oldukça sık rastlanır.
• İştahta azalma ve erken doyma hissi görülebilir.

Sindirim Sorunları:

• Kitlenin tıkayıcı etkisi ile bulantı ve kusma  görülebilir
• Yağı sindiren enzimlerin azalması ile yağlı dışkı (steatore) ve ishal görülebilir.
• Pankreasın sindirim enzimleri üretiminin azalması nedeniyle besinlerin yeterince sindirilememesi ve, hazımsızlık görülebilir

Diyabet:

• Kan şekerini düzenleyen hormonların salgısında bozulma sonucu olur.
• Ani başlangıçlı diyabet veya mevcut diyabetin kötüleşmesi durumunda mutlaka pankreas kontrol edilmelidir
• Kan şekeri seviyelerinde ilaçlarla düzeltilemekte zorlanan dalgalanmalar akla pankreas tümörünü getirmelidir.

Kan Pıhtılaşma Sorunları:

• Tümörden salgılanan bazı maddeler nedeniyle vücutta pıhtılaşma olabilir.
• Derin ven trombozu gibi özellikle bacaklarda sebepsiz pıhtılaşmalar pankreas kanserinin ilk belirtisi olabilir.
• Yüzeysel damarların pıhtılı iltihabı olan tromboflebit (cilt altındaki damarlarda pıhtı oluşumu) görülebilir.

Pankreas kanserinde belirleyici tedavi cerrahidir. Maalesef, organın yüksek fonksiyonel rezervi nedeniyle hastalık geç bulgu verir ve tanı anında hastaların sadece %20'si doğrudan ameliyat edilebilir durumdadır.

Ancak modern kemoterapiler ve gelişen ameliyat teknikleri ile bir zamanlar ameliyattan fayda görmeyeceği düşünülen hastalar dahi ameliyat edilebilir kategori içerisine girebilmektedir. 

Modern yaklaşımda, hastalara ameliyat öncesi verilen kemoterapi hem ameliyatı teknik olarak kolaylaştırmakta hem de ameliyat sonrası başarıyı artırmaktadır.

Bu nedenle her hastanın tedavisi hastanın hastalığına özel olarak, bir çok branştan hekimce oluşturulan bir bilimsel konsey ile kararlaştırılmalıdır. 

Yapılacak ameliyatın türü tümörün pankreasta bulunduğu yere göre değişir. 

Pankreas baş kısmındaki tümörlerin ameliyatı daha kompleks ve zordur. Bu ameliyatta pankreasın baş kısmı ile birlikte midenin bir kısmı, oniki parmak bağırsağı, karaciğerin dışında kalan safra yolları bir bütün olarak çıkarılır ve ince bağırsaktan oluşturulan yeni bir yol kalan pankreas kısmının kanalına, safra yollarına ve mideye yeniden bağlanır. Bu ameliyat fizyolojik olarak oldukça sarsıcı bir cerrahi olup pankreasın komşu olduğu damarlar nedeniyle özel olarak bu konuda eğitilmiş cerrahlar tarafından gerçekleştirilmesi gereken bir prosedürdür. 

Pankreas gövde ve kuyruk kesimindeki tümörlerin ameliyatı ise teknik olarak baş kısmındaki tümörlere kıyasla daha kolaydır. Bu ameliyatlarda mümkünse dalak damarları pankreastan ayrılarak dalak korunmalıdır.  

Pankreasta görülen kistler türüne göre değişen oranlarda kansere dönüşme ihtimaline sahip kitlelerdir. Bir kısmında bu ihtimal takip dahi gerektirmeyecek kadar azken bir kısmı ise ameliyat ile alınmayı gerektirecek kadar fazladır. 

Bu kistlerin pankreas tümörlerinden en önemli farkı henüz kansere dönüşmeden ameliyat edildiklerinde tamamen tedavi edilebilir olmalarıdır.